چرا پزشکان باید رازدار باشند؟
تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۴۴۹۶۸۶
فاطمه روغنی*؛ اصل رازداری پزشکی و حریم خصوصی بیماران یکی از مهم‌ترین وظایف اخلاقی در حیطه پزشکی است که دارای سابقه‌ای دیرینه در دنیای پزشکی است در بیان علت و فلسفه آن می‌توان به احترام به اتونومی بیمار و نیز جلوگیری از آسیب رساندن به رابطه‌ای که موضوع آن اعتماد است اشاره نمود لذا در اکثر کد‌های اخلاقی انجمن‌ها و تشکل‌های حرفه‌ای پزشکی به مسأله حریم خصوصی و رازداری تأکید فراوان شده وحتی در برخی از کشور‌ها در این مورد قوانینی نیز وضع شده، از طرفی لزوم رازداری یک امر مطلق نیست و ممکن است شرایطی پیش آید که پزشک ناگزیر به نقض رازداری باشد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
سوالی که مطرح است این است که چنانچه پزشک در ارتقای عملیات پزشکی متوجه ارتکاب جرم یا جرایمی از ناحیه بیمار شود تکلیفش چیست؟ ماده ۶۴۸ ق. م. ا موارد نقض رازداری را در موارد قانونی مجاز می‌کند حال منظور از این موارد قانونی چیست؟
از جهت دیگر پیروی از قانون برای همه مردم جامعه در هر سمتی که باشند الزامی است همچنین رعایت حفظ حریم شخصی افراد یکی از اساسی‌ترین وظایف هر فردی است و در مورد پزشکان این اصل از اصول بنیادین حرفه آن‌هاست پس پزشکی که بین حفظ رازداری بیمارش و رعایت موارد قانونی مذکور در م ۶۴۸ باید یکی را انتخاب کند بهرحال مجبور به زیر پا گذاشتن یکی از این اصول است و به نظر میرسد که می‌بایست برای این مشکل راه حلی پیدا کرد هر چند وزارت بهداشت و درمان و اموزش پزشکی اقدام به تصویب منشور حقوقی بیمار نموده ولیکن به نظر میرسد نواقص موجود در مفاد منشور و خصوصا عدم تامین ضمانت اجرای موثر قانونی، همچنین با وجود کاستی‌های موجود در قوانین کیفری در این زمینه، مقررات قانونی موجود نمی‌تواند مشکلات ومعضلات بیماران دردمند را پاسخگو باشد.
به عبارت دیگر حقوق بیماران انتظاراتی است که او از موسسات خدمات بهداشتی درمانی دارد یعنی بیمار بدون در نظر گرفتن سن؛ جنس؛ نژاد و دیگر تفاوت‌های موجود حق آگاهی، احترام، رازداری، حفظ حریم شخصی، دریافت مراقبت‌ها و درمان صحیح، حفاظت و اعتراض را دارد و وظیفه پزشک و پرستار نیز رعایت حقوق بیمار است.
مطابق بند ۷ منشور حقوق بیمار در ایران بیمار حق دارد از رازداری پزشک و دیگر اعضای تیم معالج برخوردار باشد. رعایت اصل رازداری احترام به حریم خصوصی بیماران و رعایت اصل اتونومی که همان احترام به خودآئینی بیمار است را در پی دارد.
نکته‌ی مهم این که در تمام این شرایط پزشک باید منافع آشکارسازی را با مضرات آن سبک و سنگین کند و در نهایت تصمیم‌گیری کند. همچنین نهایت سعی و کوشش خود را مصروف کند که از ناحیه‌ی این آشکارسازی کم‌ترین ضرر متوجه بیمار شود از جمله این که به دادن حداقل اطلاعات بسنده کند و دیگر این که اطلاعات را فقط به کسانی بگوید که برای دفع خطر به این اطلاعات نیازمند هستند و در نهایت تا جایی که ممکن باشد سعی کند در این آشکار سازی بیمار را همراه خود کند و رضایت او را جلب کند.
در بیان پاسخ به سوال طرح شده می‌توان گفت که چنانچه پزشک در راستای عملیات پزشکی متوجه ارتکاب جرم یا جرایمی از ناحیه بیمار شود تکلیفش را نمی‌توان بصورت مطلق و در مورد همه‌ی جرایم به یک صورت بیان نمود. زیرا که با توجه به اهمیت و ضرورت اصل رازداری، پزشک می‌بایست در حفظ اسرار بیماریش کوشا باشد، اما در مواردی که در قوانین مختلف مورد بررسی قرار گرفت دریافتیم که رازداری بصورت مطلق نبوده و استثنائاتی نیز خواهد داشت.
چرا که اگر پزشک به اصول اخلاقی حرفه خود در همه حال پایبنده بوده و در صورت آگاهی از ارتکاب جرم توسط بیمار باز هم رازداری بیمارش را در اولویت قرار دهد، وظیفه‌ی انسانی خویش را زیر پا نهاده، مطالعات انجام شده بیانگر ضرورت حفظ رازداری در غیر از موارد استثنایی می‌باشد و پزشک را در مورد ارتکاب جرم ملزم به نقض رازداری کرده‌اند.
منابع:
۱. قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲
۲. رازداری پزشکی یا سر حرفه‌ای از نظر اخلاقی و قانون امیر دیبائی
۳. اخلاق پزشکی، حفظ اسرار بیمار حقیقت گویی و سودمندی آن برای بیمار و پزشک، زهرا تقی زاده
۴. مقایسه قوانین مربوط به حقوق بیمار در ایران با منشور حقوق بیمار و نظرسنجی از پزشکان دانشگاه
۵. علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی استان فارس محترم نعمت‌الهی
*کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی
منبع: فرارو
کلیدواژه: حقوق بیمار ارتکاب جرم
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۴۴۹۶۸۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آسیب‌دیدگی بافت مینای دندان با مصرف مواد غذایی اسیدی/ چرا دندان‌درد غیرقابل تحمل می‌شود؟
دندانپزشک و متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت گفت: مصرف شیرینی‌ها و مواد غذایی حاوی اسید می‌تواند خردگی و پوسیدگی سریع را در مینای دندان ایجاد کند، خوردن لواشک‌های ترش و نوشابه‌ها به دلیل وجود اسیدکربنیک موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود.
الهام فقیهیان در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به نشانه‌های دندان آسیب‌دیده اظهار کرد: درد دندان یکی از نشانه‌های دندان آسیب‌دیده است، اما بیمار باید دقت کند مراجعه به دندانپزشک نباید تنها زمانی که درد دندان وجود دارد اتفاق بیفتد، اگر بیمار در مراحل اولیه پوسیدگی دندان به دندانپزشک مراجعه کند، هزینه کمتری را از لحاظ مالی و آسیب به دندان می‌پردازد تا اینکه در مراحل انتهایی پوسیدگی دندان به پزشک مراجعه کند.
وی افزود: وقتی که دندانی پوسیدگی سطحی دارد با ترمیم و پر کردن ساده بهبود پیدا می‌کند که هزینه بسیار کمتری نسبت به درمان ریشه و عصب‌کشی که دندان پوسیده به بیمار تحمیل می‌کند، دارد.
دندانپزشک و متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت تصریح کرد: در پوسیدگی سطحی بافت دندان کمتر تخریب می‌شود، اما وقتی که دندانی عصب‌کشی یا مورد درمان ریشه قرار گیرد، دیگر بیمار درد را حس نمی‌کند و بافت دندان بسیار شکننده می‌شود و نیاز به درمان روکش و پروتزهای دندانی دارد، از این جهت حائز اهمیت است زمانی که بیمار احساس پوسیدگی دندانی داشت، سریع به دندانپزشک مراجعه کند.
وی با اشاره به حساسیت دندان‌های پوسیده به بعضی مواد غذایی گفت: دندان‌ها وقتی در معرض پوسیدگی قرار دارند، نخستین حساسیتی که نشان می‌دهند نسبت به خوردن مواد غذایی شیرین و سرد است، هنگامی که بیمار مواد غذایی شیرین را می‌خورد، این مواد لابه‌لای شیارهای دندان می‌رود و موجب شروع یک درد تیر کشنده می‌شود که پس از مدتی این درد تسکین پیدا می‌کند.
فقیهیان ادامه داد: این درد غیرقابل تحمل نیست و بیمار سریع به دندانپزشک مراجعه نمی‌کند، به همین دلیل وقتی بیمار یک ماده غذایی سرد مانند یک لیوان آب خنک را مصرف می‌کند، این نوع احساس درد شکل می‌گیرد و سریع هم آرام می‌شود، در این مرحله احتمال دارد دندان دچار پوسیدگی شده و نیاز به درمان ریشه و عصب‌کشی نداشته باشد.
وی با بیان اینکه پوسیدگی خود به خود درمان نمی‌شود، ادامه داد: بسیاری از اعضای بدن هستند که وقتی دچار بیماری می‌شوند، سیستم ایمنی بدن می‌تواند آن را درمان کند، اما بافت دندان از این مورد تبعیت نمی‌کند، وقتی که مینای دندان پوسیده شد، دیگر بهبودی در کار نیست.
دندانپزشک و متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت عنوان کرد: پوسیدگی‌های دندان را در بعضی از موارد با رعایت نکاتی می‌توان کمتر کرد، اما بهبودی توسط بافت بدن صورت نمی‌گیرد، همچنین لازم است بدانیم پوسیدگی شروع به پیشرفت می‌کند تا به عصب دندان برسد، در این مرحله بیمار یک درد غیرقابل تحمل و شبانه‌روزی را تجربه می‌کند و شدت درد شب‌ها بیمار را از خواب بیدار می‌کند.
وی خاطرنشان کرد: احتمال دارد بیمار یک لیوان چای داغ مصرف کند و درد شدید و تیر کشنده‌ای را داشته باشد، وقتی که بیمار درد دندان را تجربه می‌کند، دندان او نیاز به عصب‌کشی دارد، یعنی درد طولانی‌مدت با محرک‌های بیشتری صورت می‌گیرد، بسیاری اوقات احتمال دارد پوسیدگی به عصب دندان برسد و دندان نیاز به عصب‌کشی داشته باشد، اما بیمار هیچ دردی نداشته باشد و درمان ریشه بدون وجود درد برای بیمار تجویز شود.
کدام مواد غذایی پوسیدگی سریع در دندان ایجاد می‌کند؟فقیهیان با تاکید بر اینکه مصرف شیرینی‌ها و مواد غذایی حاوی اسید می‌تواند خردگی و پوسیدگی سریع را در مینای دندان ایجاد کند، گفت: خوردن لواشک‌های ترش و نوشابه‌ها به دلیل وجود اسیدکربنیک موجب پوسیدگی دندان‌ها می‌شود، بنابراین مدت زمان استفاده از این مواد غذایی حائز اهمیت است، برخی افراد عادت دارند لیموترش را با دندان فشار دهند؛ این حرکت می‌تواند پوسیدگی و آسیب به بافت مینای دندان را برای بیمار ایجاد کند.
وی در خصوص اهمیت مراجعه زودهنگام به دندانپزشک تصریح کرد: مراجعه به دندانپزشک وابسته به رعایت بهداشت دهان بیمار است، افرادی که رعایت بهداشت دهان آن کمتر است و مصرف مرتب سیگار و محرک‌ها را دارند، باید هر شش ماه یک‌بار به دندانپزشک مراجعه کنند، اما افرادی که بهداشت دهان را به‌خوبی رعایت می‌کنند و از مسواک، نخ دندان و دهان‌شویه‌های فلوراید استفاده می‌کنند، مراجعه آنها به دندان‌پزشکی می‌تواند در زمان طولانی‌تر و هر ۱۲ تا ۱۸ ماه یک‌بار انجام شود.
دندانپزشک و متخصص بیماری‌های دهان، فک و صورت عنوان کرد: مراجعه به دندان‌پزشکی بر اساس ارزیابی و بروز پوسیدگی دندان‌های بیمار است، پیشگیری بهتر از درمان است، مراجعه کودکان به دندانپزشک باید هر شش ماه یا سالی یک‌بار انجام شود، به دلیل اینکه دندان‌های کودکان تازه روییده است و مداخله زودتر، هزینه‌های درمانی کمتر و نتیجه بهتری را به دنبال دارد و اگر نیاز به فلورایدتراپی باشد، توسط دندانپزشک صورت می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: باید بدانیم اگر در موارد انتهای پوسیدگی دندان به دندانپزشک مراجعه کنیم، هزینه‌های بیشتری به ما تحمیل می‌شود، در واقع وقتی که یک دندان ترمیم می‌شود، نسبت به زمانی که نیاز به عصب‌کشی دارد، استحکام بیشتری خواهد داشت، اما با درمان ریشه‌ای دندان استحکام آن کمتر می‌شود و نیاز به درمان‌های جانبی مانند روکش دندان نیز ضرورت پیدا می‌کند.
کد خبر 748407
خودکشی از رزیدنت‌ها به پزشکان رسیده؛ چرا دکتر سمیرا آل‌سعیدی خودکشی کرد؟/ «خودکشی پزشکان بهمثابه یک انتحار اجتماعی است»